Rola karpackich łąk w turystyce i rekreacji

Karpackie łąki odgrywają niebagatelną rolę w turystyce i rekreacji. Dlaczego? Pierwsze skojarzenie to najczęściej "punkty widokowe". Jednak rola łąk na tym się nie kończy.

Zgodnie z teorią postrzegania multisensorycznego – krajobraz stanowi syntezę bodźców odbieranych jednocześnie wszystkimi zmysłami. Dopełnieniem percepcji wzrokowej są więc doznania zapachowe, akustyczne, smakowe i dotykowe. Na postrzeganie krajobrazu przez człowieka wpływają także czynniki o charakterze psychofizycznym. Przyjrzyjmy się więc roli łąk w ujęciu multisensorycznym.

1. Bodźce wzrokowe:

- Obecność łąk w krajobrazie leśnym przyczynia się do zwiększenia jego zróżnicowania, a jak wynika z licznych badań najbardziej atrakcyjne dla turystów są właśnie krajobrazy różnorodne. Pod tym względem interesujące są również wnętrza łąk – urozmaicone grupami drzew i krzewów, a czasem także wychodniami skalnymi.

- Łąki jako tereny otwarte stanowią często doskonałe punkty widokowe. Roztaczają się z nich malownicze panoramy. Same łąki również odgrywają znaczącą rolę w atrakcyjności panoram, urozmaicając zalesione grzbiety odmienną roślinnością i zróżnicowanymi kształtami.

- Łąki cechują się bogactwem roślin naczyniowych o zróżnicowanych barwach i kształtach, dzięki czemu stanowią jedne z najbardziej dekoracyjnych układów roślinnych. Idealnym przykładem mogą być krokusy (Crocus scepusiensis), przyciągające wiosną w Tatry niezliczone rzesze turystów.

- Kwieciste łąki górskie są wielokrotnie bogatsze w gatunki bezkręgowców niż sąsiadujące z nimi zbiorowiska leśne. Atrakcyjność wizualną łąk podnosi m.in. obecność licznych gatunków motyli.

- Harmonijną całość z krajobrazem łąk tworzą często szałasy pasterskie, kapliczki, krzyże. Istotną atrakcją z punktu widzenia turystów jest wypas kulturowy.

2. Bodźce zapachowe:

- Łąki porastają liczne gatunki kwiatów i ziół, których zapach może wywołać u turystów uczucie zadowolenia, podobnie jak zapach skoszonej trawy czy siana.

3. Bodźce słuchowe:

- Ciche brzęczenie latających nad łąkami owadów, cykanie świerszczy oraz śpiew ptaków działa uspokajająco oraz poprawia nastrój.

4. Bodźce smakowe:

- Łąki i ich skraje kuszą turystów bogactwem owoców: borówek, malin, jeżyn, poziomek.

5. Bodźce dotykowe:

- Za pomocą skóry odbierane są bodźce termiczno-wilgotnościowe. Ciepłe i dobrze nasłonecznione łąki postrzegane są zwykle jako miejsca przyjemne, zwłaszcza jeśli turysta przebywał dłużej w chłodnym lesie. Z odwrotną sytuacją mamy do czynienia zimą, kiedy to zaciszny las zyskuje przewagę nad otwartą przestrzenią łąk.

6. Bodźce psychofizyczne:

- Obecność łąk chroni turystę przed znużeniem. Wędrowanie wyłącznie lasem staje się po pewnym czasie monotonne, a występowanie kontrastów działa pobudzająco.

- Otwarte przestrzenie łąk dają poczucie wolności.

- Niektóre gatunki roślin łąkowych wydzielają olejki eteryczne, stymulujące funkcjonowanie układu krwionośnego, nerwowego oraz odpornościowego.

- Śródleśne łąki, jako charakterystyczne miejsca w przestrzeni, ułatwiają orientację i redukują poczucie zagubienia.

- Łąki stanowią korzystną lokalizację dla obiektów noclegowych, dających możliwość schronienia po zmroku lub w czasie złej pogody oraz dla drobnej infrastruktury turystycznej, umożliwiającej turystom wypoczynek.

Osobom zainteresowanym tematem polecam:

Kowalczyk A., 1992. Badanie spostrzegania krajobrazu multisensorycznego – podstawa kształtowania obszarów rekreacyjnych. Wyd. Uczelniane WSP, Bydgoszcz

Tokarczyk N., 2012. Znaczenie górnoreglowych polan dla turystyki w Gorcach. Folia Turistica, 26, s. 133-148

Baza namiotowa na polanie Wierch Lubania wśród kwitnącej wierzbówki kiprzycy (Chamaenerion angustifolium) (fot. N. Tokarczyk, 2009)

Krokusy (Crocus scepusiensis) na polanie Chochołowskiej (fot. N. Tokarczyk, 2009)